29 juni 2019
Zomer in de Oostvaardersplassen
Wat gaat de zomer van 2019 ons brengen? Vorig jaar was de zomer bijzonder warm en droog. Dit had op veel plaatsen grote nadelige gevolgen voor de natuur.
Maar niet in de Oostvaardersplassen. Dankzij de droge zomer -met een neerslagtekort van 300 millimeter- daalde de waterstand in het moerasgedeelte van de Oostvaardersplassen fors. Aan het eind van de zomer stond het water in de plassen langs de Knardijk en Oostvaardersdijk ongeveer 40 centimeter lager dan normaal. En in tegenstelling met andere natuurgebieden was dat hier heel gunstig. De afgelopen jaren was de waterstand van de plassen in de Oostvaardersplassen voor de steltlopers, plevieren, meeuwen en eenden steeds te hoog geweest, maar nu vielen er door het uitblijven van neerslag op veel plaatsen slikvelden droog en deze slikvelden oefenden grote aantrekkingskracht uit op watervogels en steltlopers.
“In 2018 herleefden de gouden tijden van weleer”
In de beginjaren van de Oostvaardersplassen werd de waterstand volgens de toen geldende beheerrichtlijnen door de beheerders ‘s zomers iets verlaagd en was deze vogelrijkdom heel gebruikelijk. In de negentiger jaren is van deze beheermaatregel afgezien en het verloop van de waterstand aan de natuur overgelaten.
In 2018 was er eindelijk weer eens een lage waterstand en herleefden de gouden tijden van weleer. Vooral vanuit de observatiehut de Grauwe gans ter hoogte van de Buizerdweg en vanuit de Kluut nabij het bezoekerscentrum aan de Kitsweg was volop van deze vogelrijkdom te genieten. Ook de observatiehut De Schollevaar was de lange wandeling over de kade van de Keersluisplas zeker waard.
De lage waterstand en hoge temperaturen hadden echter ook negatieve gevolgen. Waarschijnlijk door zuurstofgebrek en hoge watertemperaturen stierven in juli vele honderden karpers en brasems en in augustus dreigde een uitbraak van botulisme onder de watervogels. Gelukkig liep dit laatste met een sisser af.
“Afwachten, want het weer in Nederland is zeer wispelturig”
Gaan we deze zomer weer van veel vogels kunnen genieten? Dat is afwachten, want het weer in Nederland is zeer wispelturig. Maar de afgelopen weken hebben we al enkele tropisch dagen gehad en het voorjaar was betrekkelijk droog. Daardoor is de waterstand in de Oostvaardersplassen momenteel al vrij laag.
Die lage waterstand wordt ook nagestreefd in het westelijk deel van de Oostvaardersplassen. Daar moet de waterstand volgens het vastgestelde Natura 2000- beheerplan enkele jaren omlaag om het riet de gelegenheid te geven zich te herstellen van de zware begrazing door grauwe ganzen. Daardoor is de kans groot dat de waterstand in de Grote plas langs de Oostvaardersdijk de komende maanden laag zal zijn en hier weer duizenden steltlopers, plevieren, eenden, ganzen, meeuwen en sterns van de droogvallende slikplaten en ondiepe plassen gebruik gaan maken.
Gaat dat zien!
Over de auteur:
Nico Dijkshoorn is vanaf de begin zeventiger jaren betrokken geweest bij het beheer van enkele natuurterreinen in Flevoland en verzorgt al 45 jaar een rubriek in het tijdschrift Het Lokvogeltje van de natuurvereniging KNNV Lelystad. Wilt u meer weten over de Flevolandse natuur? Kijk dan op de website van de KNNV of volg Nico via twitter: @NicoDijkshoorn1